Info voor ouders

Jongeren komen in hun leefwereld in contact met alcohol en andere drugs. Vanaf vrij jonge leeftijd overmatig beginnen drinken gaat vaak samen met gecombineerd gebruik van andere drugs. Soms waren er voordien al zogenaamde 'gedragsproblemen', maar lang niet altijd.

Wat ouders en andere familieleden kunnen doen wanneer iemand in het gezin te veel drinkt, is afhankelijk van:

  • de leeftijd, als ouder ga je immers anders om met een 14-jarige dan met een 20-jarige,
  • de mate waarin er nog goed contact mogelijk is, de mate waarin er nog kan gesproken worden,
  • de ernst van het overmatig drinken, want een een keer 'aangeschoten' thuiskomen is iets anders dan regelmatig stiekem drinken of onder invloed zijn.

1. Wat kan je doen als ouder?

ouders alcohol

Het is natuurlijk onmogelijk om hier alle denkbare situaties uitvoerig te bespreken. Hieronder toch enkele aanwijzingen ter overweging:

  • Je kan als ouders grenzen aangeven en indien nodig regulerend optreden. Meestal zijn duidelijke afspraken gemakkelijker te hanteren voor kinderen en jongeren, als ze het 'waarom' begrijpen van een regel. Dat houdt echter niet in dat ze er ook automatisch mee akkoord zullen gaan.
    Zie ook: Alcohol en opvoeding
  • Bij jongere kinderen is het nog vrij gemakkelijk om regulerend op te treden. Je kan ze geen zakgeld meer geven, ze een tijdje thuis houden of ze bepaalde 'privileges' afnemen (GSM, TV kijken, computerspelletjes spelen, enz.). Toch zal louter bestraffen meestal niet werken op langere termijn, hoewel het tijdelijk nodig kan zijn.
  • Als ouder is het een voortdurende opgave om contact te houden met je kinderen. Zeker als ze een hele resem veranderingen doormaken tijdens hun puberteit en adolescentie. Als je geen voeling meer hebt met de leefwereld van je kind (of je daar nu positief tegenover staat of niet), dan kan je dikwijls ook geen invloed meer hebben.
  • Hou er rekening mee dat naarmate je kinderen opgroeien, ze meer belang gaan hechten aan de meningen van leeftijdsgenoten. De behoefte om aanvaard te worden door een groep leeftijdsgenoten is voor jongeren dikwijls van levensbelang. Ook al vind jij als ouder het vanzelfsprekend dat zoon of dochter minder moet gaan drinken, dan kan hun vriendenkring daar soms heel anders over denken.
  • Het heeft meestal geen zin om te gaan piekeren over wat je verkeerd zou kunnen gedaan hebbbenwaardoor je kind nu teveel drinkt. Natuurlijk zijn er vroeger conflicten geweest, en waarschijnlijk heb je ook fouten gemaakt. Maar dat vormt geen verklaring voor het overmatig drinken op zich. Alcohol- en drugmisbruik komen trouwens net zo goed voor bij jongeren die in evenwichtige gezinnen zijn opgegroeid, als bij jongeren die uit problematische gezinnen komen. Eens iemand overmatig alcohol gebruikt, vindt de drinker altijd wel 'goede redenen' om verder te doen.
  • Als je als ouders vast loopt in de communicatie met opgroeiende kinderen, dan kan het een goed idee zijn om er eens met anderen over te praten. Dat kunnen andere ouders zijn, je huisarts of een hulpverlener. Het kan helpen om de situatie vanop afstand te bekijken, en misschien brengt het wel nieuwe ideeën aan.
  • Blijf zeker voor jezelf zorgen en voor jullie als koppel. Als ouder begaan zijn met een kind of jongere in de problemen kan zeer veel energie vragen. Soms loop je dan het gevaar 'gefixeerd' te worden op het probleem, en jezelf te vergeten. Jezelf 'vergeten' kan je niet eindeloos zonder zelf in de problemen te geraken.

2. Wat als er nog kinderen zijn ?

kinderen

Als er nog kinderen zijn dan zullen die ongetwijfeld vroeg of laat aanvoelen dat er iets mis is. Ze kunnen ook rechtstreeks geconfronteerd worden met de minder fraaie kanten van het drinken van hun broer of zus. Probeer ze in dat geval uit te leggen wat er aan de hand is. Doe dat op een moment dat je zelf kalm bent en probeer ze zo weinig mogelijk te belasten met je eigen zorgen.

Omdat je zo bezig kan zijn met een kind of jongere die problemen heeft, kan het gebeuren dat je andere kinderen soms niet de aandacht zullen krijgen die ze nodig hebben. Sommige kinderen kunnen daar opstandig op reageren ("moet je hier problemen hebben om aandacht te krijgen?"), anderen zullen zich eerder terugtrekken of doen of er niets aan de hand is. Als je dergelijke gedragingen opmerkt, probeer er dan over te praten en afspraken met hen te maken, om de balans terug wat in evenwicht te krijgen.

4. Wat als het uit de hand loopt?

ouders crisis

Als je kind ernstig in de problemen geraakt op allerlei gebieden, probeer dan niet alle problemen op te lossen die het gevolg zijn van het drinken. Waarschijnlijk heb je dat wel een aantal keren gedaan vanuit goede bedoelingen, of omdat je je schaamde en het probleem probeerde te verbergen voor anderen. Wanneer je dat echter systematisch blijft doen, dan maak je het de drinker gemakkelijk om te blijven drinken. Hij of zij ervaart dan relatief weinig nadelen van het drinken. De beslissing om te veranderen ontstaat uiteindelijk door een afweging van de voor- en nadelen. Als jij de meeste nadelen wegwerkt dan kan er ook geen motivatie ontstaan om te veranderen.

Wanneer het uit de hand begint te lopen is het aangeraden om professionele hulp in te roepen. Dat wil echter niet zeggen dat daardoor het problematisch drinken onmiddellijk zal stoppen. Ten eerste kan de drinker zelf ontkennen dat er een probleem is. Ten tweede hebben hulpverleners geen 'magische methodes' ter beschikking om iemand onmiddellijk 'tot inzicht' te brengen. Ten derde: ook al zou de drinker iets aan zijn drinken willen veranderen, dan is dat meestal nog een proces van vallen en opstaan. Er zijn dus vaak geen snelle oplossingen.

Het kan voor ouders zeer zinvol zijn met een buitenstaander te overleggen, of om ervaringen uit te wisselen met lotgenoten.

Moest het erg uit de hand lopen binnen je gezin, dan kan je aan 'gedwongen opname' denken voor je kind. Je moet echter weten dat het een omslachtige procedure kan zijn. De voordelen van zo'n gedwongen behandeling zijn niet altijd zo groot als ze op het eerste zicht lijken. Soms is er echter geen andere mogelijkheid.
Over gedwongen opname of 'collocatie'

4. Waar kan je hulp vinden ?

hulp voor ouders

  • Je kan altijd raad vragen aan je huisarts. Deze kan zelf initiatief nemen of verwijzen naar meer gespecialiseerde hulp in de regio.
  • GRIP: zelfhulp voor ouders van kinderen met alcohol- of drugproblemen. Te vinden op de website van De DrugLijn.
    https://www.druglijn.be/grip/ouder-van#/
  • Een aantal diensten zoals Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW), Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB), OCMW's,..., bieden net zoals de huisarts een eerste opvang en ondersteuning.
  • Voor meer gespecialiseerde hulp kan je vaak terecht in een ambulant centrum, zoals een Centrum Geestelijke Gezondheidszorg. De meeste ambulante centra worden gesubsidiëerd door de overheid, waardoor ze geen of slechts een geringe financiële bijdrage vragen aan hun cliënten. Sommige van deze ambulante centra zijn gespecialiseerd in problemen rond middelenmisbruik. In dat geval hebben ze ook aandacht voor familieleden van overmatige drinkers. Soms is er ook een specifiek groepsaanbod voor ouders.
    Zie de doorverwijsgids VAD
  • Meer informatie vind je op de website van De DrugLijn.
    Je kan anoniem contact opnemen met De DrugLijn: 078/15 10 20, van maandag tot vrijdag van 10u tot 20u, of via het online contactformulier.
  • Je kan 24/24 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106. Ook deze dienst kan je informatie geven rond verwijsadressen, en je kan je verhaal kwijt als je dat wil.
  • Je kan ook beroep doen op een zelfhulpgroep:
  • Als je vragen hebt rond juridische aangelegenheden, dan kan je beroep doen op het lokale Justitiehuis of op een advocaat. In dit verband kan je ook advies krijgen bij De Wetswinkel.
    www.dewetswinkel.be

Meer info