Vormen van problematisch drinken

alcoholtest

Jij en alcohol?

Test jezelf hier

Problematisch alcoholgebruik kan in verschillende vormen voorkomen, die in de praktijk in elkaar kunnen overvloeien. Over het algemeen maakt men onderscheid tussen 4 types:

  • overmatig of excessief drinken
  • alcoholmisbruik
  • 'binge drinken'
  • alcoholafhankelijkheid of alcoholverslaving

problematisch drinken

1. Overmatig drinken

Je drinkt meer dan verantwoord is voor je gezondheid. Soms gaat dit samen met een bepaalde omstandigheden (bijvoorbeeld uitgaan) of problemen (bijvoorbeeld een conflict met je partner), maar dat is niet noodzakelijk. Dikwijls dooft het overmatig drinken vanzelf weer uit omdat je er nadelen van ondervindt.

Overmatig drinken kan ook zeer beperkt of slechts éénmalig voorkomen, maar in totaal onaangepaste omstandigheden. Dit noemt men 'situationeel riskant gebruik'. Het meest voor de hand liggend voorbeeld is dronken achter het stuur kruipen. Andere voorbeelden: in dronken toestand op kinderen passen of gevaarlijke machines bedienen terwijl je onder invloed bent.

2. Alcoholmisbruik

Overmatig drinken kan evolueren naar alcoholmisbruik wanneer er lichamelijke, psychische of sociale problemen ontstaan, maar waarbij je toch blijft verder drinken.

Soms gaat het om 'drinken als reactie op problemen'. Je drinkt om te ontsnappen aan problemen en spanningen. Dit kan uitgroeien tot een vast patroon. Er wordt dan voortdurend naar alcohol gegrepen als 'oplossingsstrategie' of als 'zelfmedicatie'.

Er kan dus een vicieuze cirkel ontstaan. Het drinken veroorzaakt problemen, waardoor je opnieuw gaat drinken, enz...

Alcohol krijgt een vaste functie in iemands leven. Het wordt het enige middel om: ...te ontspannen, te vluchten van problemen, te genieten, de avond te beginnen, enzovoort. Andere manieren om met allerlei levensgebeurtenissen om te gaan, vallen weg of worden niet geleerd.

Geregeld komen er al opmerkingen vanuit de omgeving op dit drinkpatroon. Deze roepen schaamte of schuldgevoelens op, die vaak op hun beurt 'weggedronken' worden.

3. Binge drinken

binge drinken

Binge drinken¹ is op bepaalde gelegenheden op korte tijd zeer veel alcohol drinken. Voor mannen minstens 6 glazen op 2 uur tijd, voor vrouwen minstens 5 glazen.
¹'Binge' betekent 'braspartij' in het engels.

Een typisch patroon van binge drinken is: niets of matig drinken tijdens de week, om dan zeer veel en 'gulzig' te drinken tijdens het weekend. Vaak gaat dit samen met controleverlies: je wilt niet zo veel drinken, maar het gebeurt telkens opnieuw...

Effecten en risico's van binge drinken:

  • Denkvermogen en kritische zin verminderen snel tijdens het drinken
  • Verhoogde kans op black outs en alcoholvergiftiging
  • Verhoogde kans op impulsieve gedragingen (vechten, dronken rijden, ...)
  • Snelle bloeddrukstijging
  • Verhoogde kans tot acute schade aan bepaalde organen (hart, hersenen, nieren,...). Zo hebben binge drinkers 5 tot 6 keer meer kans op een hartinfarct.

Binge drinken kan vooral voor jongeren zeer schadelijk zijn. Het gebeurt dikwijls in de context van 'pre-drinking'. Voor je effectief uitgaat, wordt er op straat of op andere openbare plaatsen alvast 'voor-gedronken'. Een extreme vorm van binge drinken wordt 'comadrinken' genoemd.
Meer over comadrinken

4. Alcoholafhankelijkheid

alcoholafhankelijkheid

Dit betekent: geestelijke en/of lichamelijke afhankelijkheid van alcohol. Belangrijkste kenmerk is het niet meer kunnen functioneren zonder alcohol. Er is geen vrijheid meer om al dan niet te drinken. Het MOET. Daarom spreekt men in dit verband soms ook over 'verslaving'.

Bij een groot gedeelte van de mensen die afhankelijk zijn van alcohol komt ook lichamelijke afhankelijkheid voor. In dat geval treden er ontwenningsverschijnselen op. Je voelt je gedwongen om te drinken om niet ziek te worden.

Alcoholafhankelijkheid heeft in het algemeen volgende kenmerken:

  • Alcoholtolerantie. Steeds meer moeten drinken om hetzelfde effect te bereiken.
  • Controleverlies: meer en langer drinken dan de bedoeling was, ondanks herhaalde voornemens.
  • Het veelvuldig drinken resulteert in frequente black outs en geheugenstoornissen
  • Herhaalde mislukte pogingen om te stoppen.
  • Voortdurend bezig zijn met alcohol. Er voortdurend aan denken, er voor zorgen dat er altijd een 'voorraad' is, steeds gelegenheden opzoeken waar gedronken wordt, enz...
  • Toenemende verwaarlozing van andere activiteiten.
  • Ontwenningsverschijnselen die kunnen variëren van persoon tot persoon. Beven, zweten, misselijkheid, onrust, angst, somberheid, verwardheid, 'beestjes zien', ...
    Meer over plots stoppen » & meer over ontwenning »
  • Om de ontwenningsverschijnselen op te vangen moet je steeds opnieuw drinken om minimaal te kunnen functioneren. Vandaar dikwijls ochtenddrinken.
  • Vaak wordt er maar gedeeltelijk of totaal geen plezier meer ervaren bij het drinken. Soms wordt het begin nog als aangenaam ervaren, maar daarna komt men in een verdovende roes terecht.

Om van alcoholafhankelijkheid te kunnen spreken hoeven niet alle kenmerken voor te komen. Meestal zijn er wel minstens drie van bovenstaande kenmerken aanwezig.

Het is niet ongewoon dat de omgeving van de zware drinker sneller in de gaten heeft dat er een ernstig probleem is, dan de drinker zelf.

Bij alcoholafhankelijkheid of alcoholverslaving spreekt men soms over 'alcoholisme'.

Meer info